Ugoda to sposób rozwiązania sporu między stronami, który może przybrać formę sądową lub pozasądową. Jest to umowa, w której strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w celu zakończenia istniejącego między nimi sporu lub zapobieżenia sporowi mogącemu powstać w przyszłości (art. 917 Kodeksu cywilnego). Poprawnie skonstruowana ugoda powinna zawierać kilka kluczowych elementów.

Przede wszystkim, dobra ugoda musi jasno identyfikować strony sporu oraz precyzyjnie określać przedmiot konfliktu. Konieczne jest dokładne opisanie wzajemnych ustępstw każdej ze stron – bez tego elementu dokument nie będzie miał charakteru ugody w rozumieniu przepisów. Ważne jest również określenie terminu wykonania zobowiązań wynikających z ugody.

Ugoda sądowa zawierana jest przed sądem w toku postępowania i ma moc prawną równą wyrokowi sądowemu. Z kolei ugoda pozasądowa to umowa zawierana poza sądem, która może być zawarta zarówno przed wszczęciem postępowania sądowego, jak i w jego trakcie. Warto rozważyć zawarcie ugody, gdy zależy nam na szybkim rozwiązaniu sporu, oszczędności kosztów postępowania sądowego oraz zachowaniu dobrych relacji z drugą stroną.

Poniżej przedstawiamy wzór ugody pozasądowej, który może stanowić podstawę do przygotowania własnego dokumentu w zależności od konkretnej sytuacji.

Kiedy warto zawierać ugodę?

Ugoda to korzystne rozwiązanie w wielu sytuacjach konfliktowych. Warto rozważyć jej zawarcie szczególnie wtedy, gdy zależy nam na szybkim zakończeniu sporu, uniknięciu długotrwałego i kosztownego procesu sądowego oraz zachowaniu poprawnych relacji z drugą stroną w przyszłości. Zawarcie ugody daje stronom kontrolę nad rozwiązaniem konfliktu, w przeciwieństwie do wyroku sądowego, który może nie satysfakcjonować żadnej ze stron.

Różnice między ugodą sądową a pozasądową

Ugoda sądowa zawierana jest przed sądem w toku postępowania. Ma ona moc prawną równą wyrokowi sądowemu, co oznacza, że w przypadku niewykonania jej postanowień, możliwe jest bezpośrednie skierowanie sprawy do egzekucji komorniczej. Ugoda sądowa może być zawarta na każdym etapie postępowania sądowego, aż do prawomocnego zakończenia sprawy. Sąd zatwierdza ugodę po uprzednim sprawdzeniu, czy jej treść nie jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego oraz czy nie zmierza do obejścia prawa.

Ugoda pozasądowa to umowa zawierana poza sądem. Może być zawarta zarówno przed wszczęciem postępowania sądowego, jak i w jego trakcie. W przypadku niewykonania ugody pozasądowej, konieczne jest wytoczenie powództwa o jej wykonanie, chyba że została ona zawarta w formie aktu notarialnego z poddaniem się egzekucji (art. 777 § 1 pkt 4 KPC). Ugoda pozasądowa daje stronom większą swobodę w kształtowaniu jej treści i warunków.

Kluczowe elementy ugody

Przy tworzeniu ugody należy zwrócić szczególną uwagę na następujące elementy:

• Precyzyjne określenie stron – pełne dane identyfikacyjne wszystkich uczestników ugody
• Dokładny opis przedmiotu sporu – jasne wskazanie czego dotyczy konflikt
• Wzajemne ustępstwa – bez tego elementu dokument nie będzie miał charakteru ugody w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego
• Terminy wykonania zobowiązań – konkretne daty realizacji postanowień ugody
• Klauzula o zrzeczeniu się roszczeń – zabezpiecza przed ponownym dochodzeniem tych samych roszczeń w przyszłości

Modyfikacje wzoru ugody

Przedstawiony wzór ugody pozasądowej można dostosować do konkretnej sytuacji. W zależności od przedmiotu sporu, warto rozważyć dodanie następujących elementów:

W przypadku sporów finansowych: dokładne kwoty, sposób płatności (przelew, gotówka), numer rachunku bankowego, ewentualne rozłożenie płatności na raty, a także konsekwencje nieterminowej zapłaty, takie jak odsetki za opóźnienie.

W przypadku sporów o nieruchomości: dokładny opis nieruchomości, numer księgi wieczystej, zobowiązanie do wydania nieruchomości w określonym terminie, a także warunki dotyczące ewentualnych nakładów poczynionych na nieruchomość.

W przypadku sporów o naprawienie szkody: szczegółowy opis szkody, sposób jej naprawienia, ewentualnie kto poniesie koszty naprawy, a także termin i sposób weryfikacji prawidłowego wykonania naprawy.

Skutki prawne zawarcia ugody

Zawarcie ugody ma istotne konsekwencje prawne. Przede wszystkim, ugoda zastępuje dotychczasowy stosunek prawny nowym stosunkiem określonym w jej treści. Oznacza to, że strony nie mogą już dochodzić roszczeń na podstawie pierwotnego stosunku prawnego, a jedynie na podstawie zawartej ugody.

Warto pamiętać, że ugoda może być podważona w przypadku wystąpienia wad oświadczenia woli, takich jak błąd, podstęp czy groźba. Dlatego tak ważne jest, aby jej treść była jasna, precyzyjna i odzwierciedlała rzeczywistą wolę stron. W przypadku stwierdzenia nieważności ugody, strony wracają do sytuacji sprzed jej zawarcia i mogą dochodzić swoich pierwotnych roszczeń.

Ugoda, zarówno sądowa jak i pozasądowa, stanowi skuteczny sposób rozwiązywania sporów. Wybór odpowiedniego rodzaju ugody powinien być uzależniony od konkretnej sytuacji oraz potrzeb stron. W przypadku wątpliwości, warto skonsultować się z prawnikiem, który pomoże dobrać najlepsze rozwiązanie i przygotować dokument odpowiadający indywidualnym potrzebom.